Abstrakt: Celem niniejszej pracy jest analiza porównawcza filozofii Francisa Herberta Bradleya i monistycznej filozofii Parmenidesa z Elei. W powszechnej filozoficznej świadomości przez wiele lat przeważało przekonanie, że myśl najważniejszego brytyjskiego idealisty była w istocie pewną formą heglizmu. W artykule wykazuję, że myśl Bradleya była właściwie bliżej związana z filozofią eleacką aniżeli z myślą Hegla. W pierwszej części dowodzę, że i Parmenides, i Bradley przyjmowali podobne stanowisko epistemologiczne, to jest skrajny racjonalizm. Następnie wskazuję, że monizm nie tylko Bradleya, ale i Parmenidesa był najbardziej radykalną jego formą, która była rzadko spotykana w historii europejskiej filozofii. Ostatecznie pokazuję, że zarówno Parmenides, jak i Bradley przyjmują podobne poglądy metafizycznego idealizmu.

Abstrakt: Artykuł omawia stan badań nad problemem autorstwa Corpus Dionysiacum ze szczególnym uwzględnieniem ustaleń dokonanych przez Michela van Esbroecka. Wybitny orientalista powrócił bowiem do tezy Szałwy Nucubidzego i Ernsta Honigmanna po odkryciu nowych źródeł odnoszących się do tej kwestii i przemawiających za osobą Piotra Iberyjczyka jako autora. Z uwagi na rolę Corpus Dionysiacum w historii chrześcijaństwa kwestia autorstwa tego zbioru ma duże znaczenie. Rozważenie argumentów wspomnianych badaczy w kontekście aktualnej wiedzy wskazuje, że autorstwo Piotra, choć nieudowodnione, pozostaje prawdopodobne.

Abstrakt: Celem artykułu jest umiejscowienie filozoficznej refleksji Friedricha Hölderlina względem istotnego w klasycznej filozofii niemieckiej problemu relacji między obiektywną przyrodą/naturą a subiektywną wolnością. W pierwszej części wskazuję na zależność refleksji teoretycznej Hölderlina od ówczesnej sytuacji w filozofii niemieckiej. W drugiej zaś podejmuję się rekonstrukcji problemu dualizmu między przyrodą/naturą a wolnością w Krytykach Kanta, wczesnej teorii wiedzy Fichtego oraz wczesnych pismach Schellinga. Przedstawiam przy tym związane z propozycjami dwóch ostatnich myślicieli ograniczenia, które w swojej refleksji próbuje przekroczyć Hölderlin. Trzecia część tekstu zawiera szczegółową analizę trzech wczesnych tekstów filozofa, napisanych w latach 1794–1795, na których podstawie wskazuję na rozwój myśli ich autora od problematyki filozofii praktycznej ku ontologii przyrody/natury. Powiązanie ze sobą tych dwóch porządków w monistyczną koncepcję filozofii dostępnej estetycznemu oglądowi intelektualnemu jest oryginalnym wkładem Hölderlina w klasyczną filozofię niemiecką, rozwijającą się potem pod jego silnym wpływem.

Abstrakt: W pierwszej części artykułu analizuję poglądy markiza de Sade’a na umowę społeczną i jego wizję stanu natury. Jego zdaniem ludzie z natury są bowiem okrutni i egoistyczni, a w dodatku rodzą się w stanie wojny ze wszystkimi innymi. Uspołecznienie nie poprawia jednak tej sytuacji, ponieważ prowadzi ono jedynie do rozwarstwienia społecznego i skrajnie nierównego rozkładu sił. Dlatego jedynym korzystnym dla ludzi wyjściem byłby powrót do stanu natury. W drugiej części opisuję wizje utopii i antyutopii w powieści de Sade’a Alina i Valcour. Antyutopią jest państwo Butua, rządzone według praw natury, zaś utopią – Tamoé, gdzie wszyscy obywatele są równi – zarówno wobec prawa, jak i majątkiem. Ostatnia część poświęcona jest poglądom de Sade’a na rewolucję francuską, które najpełniej wyraził on w pamflecie Francuzi, jeszcze jeden wy- siłek, jeżeli chcecie stać się republikanami! Jego zdaniem państwo republikańskie powstało dzięki zbrodni, dlatego po rewolucji nie jest możliwy powrót do prawa i moralności – państwo takie musi być oparte na bezprawiu, amoralności i zbrodniczości. Dla de Sade’a prawdziwa rewolucja ma miejsce jedynie wtedy, gdy stara władza i stare prawa zostaną obalone, a nowe nie zostaną jeszcze powołane – jest ona stanem ciągłego ruchu i wzburzenia.

**Abstrakt: ** W niniejszym artykule rozważa się możliwość zastosowania metody „wejścia w rolę świadka zła” jako narzędzia dydaktycznego w ramach edukacji obywatelskiej. Punktem wyjścia

są tu postulaty edukacji obywatelskiej proponowane przez Marthę C. Nussbaum oraz ekspe- ryment Trzeciej Fali przeprowadzony przez Rona Jonesa. Na podstawie relacji z realizacji tego

eksperymentu dydaktycznego autor dokonał oceny moralnej zastosowania takiej metody oraz

innych potencjalnych sposobów nauczania obywatelskiego nieposłuszeństwa przez konfronto- wanie uczniów ze złem, któremu powinni się przeciwstawić, w odniesieniu do postulatów etyki

nauczycielskiej, a także etyki prowadzenia badań naukowych z udziałem ludzi.

Abstract: This paper is a reflection on a recent project that was conducted using the Philosophy for Children (P4C) pedagogy to explore issues of climate justice with young people. Taking place in 2022 and 2023, the project, entitled Fierce Close, aimed to use the Community of Philosophical Inquiry as a space for young people to identify concepts germane to their experience of the climate crisis and formulate questions about these ideas that they answered together. At the end of the project, the participants created a podcast informed by their philosophical inquiries, now available as two “seasons.” While it is true that Ann Margaret Sharp, in particular, allowed everything from “dance” to “creative work” as an emergent product of inquiry, the relationship between outputs and inquiry itself can become strained. Matthew Lipman characterized inquiry through the analogy of a “boat tacking in the wind,” a kind of free progress towards a temporary destination. In this paper, we reflect on our experience of designing P4C projects that should result in a particular creative outcome and their relationship to the notionally “free space” of inquiry.